BASINÇLI KAPLAR VE KAZANLAR
İç basıncı 0,5 bardan büyük olan kap ve ekipmanlara basınçlı kap denir. İçinde havanın sıkıştırıldığı veya buhar oluşturulan yada sıkıştırılmış hava, gaz vb. depolandığı kaplara verilen isimdir. İşyerlerinin birçoğunda basınçlı kap ve tesisatlar bulunmaktadır. En sık kullanılan basınçlı kaplar kalorifer kazanları (sıcak su kazanları), buhar kazanları, kompresör hava tankları şeklindedir.
Basınçlı kap kazaları kalorifer kazanları (sıcak su kazanları), buhar kazanları, kompresör hava tankları gibi basınçlı ekipmanlarda olması durumunda büyük hasarlara ve kayıplara neden olmaktadır. Bu neden ile Periyodik Kontrollerinin yapılmasının ihmali büyük sonuçlar doğurabilir.
Basınçlı kap ve tesisatlarının güvenli olarak çalışabilmeleri için İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre Periyodik Kontrol’lerinin yapılması gerekmektedir.
Periyodik Kontroller, ekipmanların iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uygun olarak çalışıp çalışmadığının Yönetmelik’le yetkilendirilmiş, konusunda uzman olan teknik personel tarafından kontrol ve testlerinin yapılmasını içermektedir.
Basınçlı kap ve ekipmanların periyodik kontrollerini gerçekleştirmeye makina mühendisleri, makina teknikerleri yetkilidir. Periyodik muayeneler bazı istisnalar dışında en geç yılda bir kez yapılmalıdır.
İGB TEKNİK uzman kadrosuyla Basınçlı Kap ve Kazanların Periyodik Kontrollerini, TÜRKAK Akreditasyonlu olarak gerçekleştirmektedir.
Basınçlı Kaplar Ekipman Listesi:
Endüstriyel Otoklav |
Basınçlı Hava Tankı |
Kompresör Hava Tankı |
Hidrofor/Genleşme Tankı |
Buhar Jeneratörü |
Boyler/Akümülasyon Tankı |
Kazanlar Ekipman Listesi:
Buhar Kazanı |
Kalorifer / Sıcak Su Kazanı |
Ütü Kazanı |
Kızgın Yağ Kazanı |
Kızgın Su Kazanı |
● İşyerlerinde kullanılmakta olan, iş ekipmanlarının, güvenli ve işletme yönünden uygun şekilde çalıştığının tespiti için, yasal mevzuat tarafından öngörülen periyotlarda ve kontrol yöntemlerine uygun olarak, yetkin personel tarafından yapılan kontrol ve denetim faaliyetleridir.
● 6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” uyarınca çıkarılan ve 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”, işyerlerinde bulunan iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gereken asgari şartları belirlemiştir.
● Bu asgari şart; kısaca iş ekipmanı olarak tanımlanan işin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, tesis ve tesisatın yine yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere uygun olarak, yetkili kişilerce muayene, deney ve test faaliyetlerinin yapılmasını, kontrol sonuçlarının kayıt altına alınmasını ve yetkililer her istediğinde gösterilmek üzere uygun şekilde saklanmasını hüküm altına almıştır.
2.1. Basınçlı kap ve tesisatlar
2.1.3.Basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri, makine
veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek
teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerde tahribatsız muayene yöntemlerinin
kullanılması durumunda, bu yöntemler sadece TS EN ISO 9712 standartına göre eğitim
almış mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek teknikerler tarafından uygulanabilir.
2.2. Kaldırma ve iletme ekipmanları
2.2.2.Kaldırma ve iletme ekipmanlarının periyodik kontrolleri, makine mühendisleri,
makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya
yüksek teknikerleri tarafından yapılır. Söz konusu periyodik kontrollerde tahribatsız muayene
yöntemlerinin kullanılması durumunda, bu yöntemler sadece TS EN ISO 9712 standartına göre
eğitim almış mühendisler, teknik öğretmenler, teknikerler veya yüksek teknikerler tarafından
uygulanabilir.
2.3. Tesisatlar
2.3.2. Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisleri, elektrik eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.
2.3.3. Elektrik dışında kalan diğer tesisatın periyodik kontrolleri makine mühendisleri, makine ve metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.
2.4. Tezgâhlar
2.4.2. Makine ve tezgâhların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır.
2.4.3. Elektronik kumanda sistemi ile donatılmış makine ve tezgâhların periyodik kontrolü; makine veya mekatronik mühendisi ile elektrik mühendisleri ve/veya bunların teknikerleri tarafından birlikte yapılır.
● “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” İkinci Bölüm madde 7’de ve EK – III de iş Ekipmanlarının kontrolü aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.
● Madde 7 İş ekipmanının güvenliğinin kurulma ve montaj şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce ve her yer değişikliğinde ekipmanın, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler tarafından kontrolü yapılır, doğru kurulduğu ve güvenli şekilde çalıştığını gösteren belge düzenlenir.
● EK – III Bölümünün 2. Maddesinde Periyodik kontrole tabi iş ekipmanları periyodik kontrol süreleri ile kontrol kriterleri Tablo 1, Tablo 2 ve Tablo 3 de belirtilmiştir.
● Akreditasyon uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca gerçekleştirilen çalışmaların ve dolayısıyla bu çalışmalar sonucunda düzenledikleri uygunluk teyit belgelerinin (deney ve muayene raporları, kalibrasyon sertifikaları, yönetim sistemi belgeleri, ürün belgeleri, personel belgeleri vb) güvenilirliğini ve geçerliliğini desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir kalite altyapısıdır.
● Uygunluk değerlendirme kuruluşlarının akreditasyonu, ilgili uygunluk değerlendirme kuruluşları için yeterlilik kriterlerini belirleyen uluslar arası standardlar, ilgili sektöre özel gereklilikler ve bölgesel veya uluslar arası akreditasyon kuruluşları tarafından belirlenmiş rehber dokümanlarda belirlenmiş, dünya genelinde kabul görmekte olan, gereklilikler esas alınarak gerçekleştirilmektedir.
İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
MADDE 7:
b) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike oluştura bilecek iş ekipmanının;
1) Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce periyodik kontrollerinin yapılması
2) Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik koşullarının korunması için periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce gerekli kontrollerin yapılması, sağlanır.